2016-20 Een geluk bij een ongeluk. Staatssecretaris Wiebes heeft gisteren de Eerste Kamer met succes gevraagd de stemming over Wet uitfasering pensioen in eigen beheer voor directeur grootaandeelhouders (dga’s) uit te stellen. Reden hiervoor een artikel in De Financiële Telegraaf (DFT) een dag eerder. Volgens dit artikel mogen dga’s de toekomstige indexatie van de opgebouwde pensioenaanspraken (voor-indexatie) op het moment van afkoop of omzetting in een oudedagsvoorziening (ODV) ten laste van de fiscale winst te brengen. Dat betekent dat veel minder belasting wordt betaald, en het kabinet in 2017 zijn begrote € 2,1 mrd misloopt. Gevolg zal zijn een zogenaamde “novelle” met aanvullende maatregelen en een wijziging van de datum van inwerkingtreding. Door het uitstellen worden ook de overige fiscale pensioenmaatregelen uitgesteld, zoals het vervallen van de doorwerkeis bij uitstel van pensioen en het vervallen van de 100%-grens. In de novelle zal wel terugwerkende kracht tot 1 januari 2017 worden opgenomen van deze pensioenmaatregelen.
Indexatie pensioen in eigen beheer?
Ik denk dat Wiebes in bijzondere staat van paniek verkeerde toen hij besloot dit zeldzame middel in te roepen. In de toelichting tijdens de behandeling in de Eerste Kamer schrijft Wiebes dat de indexatielasten – onder verhoging van de (fiscale) waarde van de pensioenvoorziening – ten laste van het fiscale resultaat kunnen worden gebracht alvorens afkoop of omzetting in een ODV. Stel nu dat de contante waarde van de toekomstige indexatielast € 100.000 is. Dan zou deze € 100.000 eenmalig ten laste van het resultaat worden gebracht, met een Vpb-besparing van groot € 25.000. Vervolgens zijn er twee opties:
- Afkoop tegen de fiscale waarde van € 100.000. Hierop is niet de belastingkorting van 34,5% (2017) van toepassing. Bij afkoop wordt over deze € 100.000 vervolgens 52% IB betaald. Dan kan je net zo goed een bonus uitkeren of voor de dividendroute kiezen.
- Omzetting in ODV: de € 100.000 extra voorziening wordt geruisloos omgezet in een ODV. De latere uitkeringen hieruit worden weer progressief belast. Voordeel hier kan zijn een verwachte lagere belastingdruk vanaf de start (of later) van de periodieke uitkering op grond van de ODV en kredietverschaffing nu (minder belastingafdracht). De staatssecretaris wil weten wat hiervan het budgettaire effect is maar ook of dit aspect dga’ s er toe beweegt niet af te kopen maar om te zetten in een ODV.
De vraag is of de mogelijkheid tot lastenneming wel juist is. En als het al juist is, dan zal deze “truc” door weinig dga’s worden toegepast. Gezien de gemiddelde voorziening in eigen beheer is de (mijn) inschatting dat dit alles wel losloopt. De optie afkoop zal door weinigen worden toegepast, het voordeel van omzetten van een indexatieverplichting leidt niet tot calculerend gedrag. Daarnaast wordt het belang van de partner (zie hierna) zich te verzetten alleen maar groter. Eerder stelde ik al dat Wiebes sowieso overspannen verwachtingen heeft met betrekking tot zijn € 2,1 mrd aan extra belastinginkomsten 2017.
Partner: puntjes op de i
De paniekreactie is een geluk bij een ongeluk. Eerder was er vanuit de praktijk onvrede over de positie van de (ex-)partner. De (fiscale!) wet schrijft namelijk voor dat de partner wordt gecompenseerd voor de schade (het verlies van het recht op pensioen) als gevolg afkoop of omzetting. In antwoord op de vraag welke compensatie moet gelden kon Wiebes niets concreets melden. Wel werd duidelijk dat een compensatie niet hoeft te leiden tot direct “afrekenen”. Het maken van afspraken over de compensatie bij overlijden van de DGA of scheiding kan ook worden toegepast. Maar veel vragen stonden nog open. Verwacht was dat dit in de Eerste Kamer een belangrijk punt zou worden. Zover kwam het niet. Dat geeft Wiebes mooi de mogelijkheid om (ook voor nog een aantal andere openstaande onduidelijkheden) de puntjes op de i te zetten. Met de verkiezingen in aantocht is het maar de vraag of dit door Wiebes zelf bij de Eerste Kamer kan worden ingediend.
